Het vingertje van de professionele ontwikkelingssamenwerking.
(naar inhoud NIEUWSBRIEF)

• Ontwikkelingssamenwerking krijgt buis
• Leuren met schuld en boete
• Gesubsidieerd lobbywerk
• Belastingsjihadisten
• Op naar het Vlaamsche land

Het gaat bergaf met de liefdadigheid van de Vlaming (1). In 2007 deed nog 60% van het Vlaamse publiek een gift voor ontwikkelingssamenwerking. In 2012 was dat slechts 39%. Toch goed voor 115.000.000 Euro. Een smak geld. Maar wel 10% minder dan het voorgaande jaar. Dat is het cijfer voor de Niet Gouvernementele Organisaties, ontwikkelingsorganisaties die nauw met de Belgische staat samenwerken. De zogeheten professionals. Voor Vierde Pijlerorganisaties zoals Volk in Nood bestaat geen statistiek. Als we er onze boekhouding van de laatste tien jaar op nalezen merken we evenwel een stijging in het aantal donaties. Maar toch. De trend voor de giften aan Ngo’s is dus dalend en giften aan Ngo’s zijn het overgrote deel van wat het publiek voor ontwikkelingssamenwerking schenkt. Er is wat aan de hand.


Ontwikkelingssamenwerking krijgt buis
Blijkt dat Vlaanderen het vertrouwen in ontwikkelingssamenwerking verliest. Slechts 8% van de bevolking is van oordeel dat overheidsgeld en giften voor ontwikkelingssamenwerking goed of zeer goed worden besteed. Ontwikkelingssamenwerking krijgt van jan modaal een dikke buis. Waaraan ligt dit nu?
De crisis heeft daar zeker wat mee te maken. Wie zijn inkomen ziet verminderen houdt de vinger op de knip maar motiveert dat niet steeds vanuit financiële noodzaak. Maar de dalende trend is al ouder dan de crisis.
Ontwikkelingssamenwerking werd de laatste decennia technisch en complex. Steeds grotere projecten laten het publiek geen eenvoudige inkijk op de resultaten. Dat vervreemdt. Ook, de doelstellingen van projecten zijn al eens barok en moeilijk meetbaar als ze gericht zijn op vage doelstelling zoals samenlevingsbevordering of mentaliteitswijziging. En naarmate de Ngo’s zélf groeien neemt ook transparantie van hun interne werking af. Soms een bewuste keuze. Een aantal Ngo’s vrezen wellicht dat de Vlaming helemaal zal afhaken als hij merkt dat niet elke humanitaire onderneming een goede afloop kent of meetbare resultaten biedt. Of wanneer de bevolking beseft hoeveel van de gift naar reclame en kost op algemeen beheer gaat. Maar het is precies het mistgordijn dat argwaan wekt.
(terug naar inhoud artikel) - (naar inhoud NIEUWSBRIEF)

Enkele jaren geleden lobbyden de Ngo’s, met succes, tegen vrijgave van evaluatierapporten omdat het publiek "die technische materie niet aankon". Dat is natuurlijk dodelijk voor een vertrouwensrelatie met de donateurs.

Leuren met schuld en boete
Wellicht speelt ook dat de Vlaming anders tegen de oorzaken van armoede in de Derde Wereld aankijkt. In alle geval zoekt hij daarvoor minder dan vroeger de schuld bij zichzelf. Een schuldgevoel dat zeer levendig was toen vrijgevigheid voortkwam uit religieus plichtsbesef of schaamte over Belgiës koloniale esbattementen. Maar die tijd ligt achter ons. 85% van de Vlamingen ziet in corruptie van lokale leiders een van de voornaamste oorzaken van onderontwikkeling. En daar zit wat in. Corruptie speelt bij die armoede zeker een rol. Afrika wordt opgedeeld en leeggeroofd door grote industriële spelers, India en China incluis, die maar wat graag schimmige deals sluiten met een onuitputtelijke schare corrupte lokale machthebbers. Maar "de Vlaming" is daar uiteraard niet verantwoordelijk voor. Ook niet collectief. België als land draagt hier wel medeverantwoordelijkheid omdat het zich meer en meer inschrijft in de geopolitiek van Frankrijk, maar dat is hier niet de discussie.
De idee "vrijgevigheid uit schuldgevoel" wordt het laatste decennium opnieuw van stal gehaald door de klimaatfundi’s. De Vlaming, of de Westerling zou mede verantwoordelijk zijn voor de ellende in de Derde Wereld door zijn aandeel in de klimaatopwarming en zijn ecologisch onverantwoorde consumptiedrift. We hebben niet de indruk dat dit aanslaat bij de bevolking. En om eerlijk te zijn, ons de verantwoordelijkheid voor een orkaan in de Filippijnen of de verwoestijning van Niger in de schoenen schuiven omdat we met de auto naar het werk gaan of al eens een vliegtuigreis maken, het overtuigt niet.

Te pas en te onpas met schuld en boete leuren is trouwens gevaarlijk omdat het uiteindelijk contraproductief werkt. Het ondergraaft de solidariteit.

Gesubsidieerd lobbywerk
De Vlaming houdt ook niet van projecten die geen directe band hebben met noodlijdenden. De zogeheten Noordwerking. Lobbywerk bij de Belgische overheden en projecten in Vlaanderen -en niet in ontwikkelingslanden- waarmee een NGO het "draagvlak van ontwikkelingssamenwerking bij de bevolking wil verruimen." Communicatie met de bevolking dus. Via bv. colloquia, evenementen, pers, brochures. Slechts 5 tot 15% van de Vlamingen acht dat een nuttige besteding van ontwikkelingsgeld. De NGO-wereld investeert evenwel flink wat middelen in deze Noordwerking -wij vonden evenwel geen Ngo’s die het publiek precies informeren over de verhouding ingezette middelen Noord- en Zuidwerking. En ook de overheden subsidiëren de NGO Noordwerking gul. Inhoudelijk zit er o.i. een flinterdunne grens tussen Noordwerking en reclame in het kader van fondsenwerving. Dat verklaart voor een deel de populariteit van Noordwerking bij de Ngo’s. En de afkeer van de bevolking ertegen.
(terug naar inhoud artikel) - (naar inhoud NIEUWSBRIEF)


Belastingsjihadisten
Die communicatie met de bevolking ontspoort al eens. Sommige ontwikkelingsorganisaties bleven ideologisch steken in de jaren zeventig. Zelfs al weerspiegelt de verloning van hun directie niet steeds het beoogde revolutionair elan.
Van een organisatie als 11 11 11 - de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging - verwacht men evenwel enig realisme. Zo klaagt de organisatie -terecht overigens- aan dat de winsten die grote bedrijven maken in ontwikkelingslanden grotendeels aan een rechtvaardige belasting ontsnappen. Maar daaruit in een verkiezingsmemorandum concluderen dat België om "een geloofwaardige speler te zijn in de internationale strijd tegen kapitaalvlucht en belastingontwijking het goede voorbeeld moet geven” en " het bankgeheim volledig moet opheffen, een vermogenskadaster moet invoeren en een vermogensbelasting moet heffen”, dat is wel even schrikken. Vooral omdat die stelling wordt geponeerd zonder enig concreet onderscheid of nuance naar vermogensgrootte, herkomst van dat vermogen of belastingplichtige. En ook: nu eens heeft men het over vermogenswinstbelasting, dan weer over vermogensbelasting. Twee totaal verschillende dingen. Dat het evenwel (ook) gaat om vermogensbelasting blijkt uit navolgend politiek debat. Zulke kapitaalsbelasting is een heffing op uw vermogen, of U daar nu winst op maakt of niet. Tenzij we ons vergissen zijn alleen de PVDA en een aantal Waalse partijen daar voorstander van. Precies omdat 11 11 11 gezien wordt als de spreekbuis van ontwikkelingssamenwerking schaadt deze stelling. Ze wekt de indruk dat iedereen die aan ontwikkelingssamenwerking doet een belastingsjihadist is die het op uw spaarcenten gemunt heeft. En dat zet de Vlaming niet echt tot solidariteit met ontwikkelingslanden aan.
(terug naar inhoud artikel) - (naar inhoud NIEUWSBRIEF)


Op naar het Vlaamsche land...
Hoe zwaar het met de communicatie over ontwikkelingssamenwerking uit de hand kan lopen illustreert MO, een blad dat met subsidies van de Vlaamse en Belgische overheid het draagvlak van ontwikkelingssamenwerking in Vlaanderen moet verbreden. Het blad is naar verluidt niet verbonden aan een politieke strekking en “aanschouwt de wereld zonder vooroordelen”. Lees even mee. En neen, dit zijn geen gefrustreerde lezersbrieven maar redactionele bijdragen en columns.
-Over Nederlandstalige reclame in Vlaanderen: via diverse media vernam ik dat Rudolf Scherpereel, schepen van Economie in Kortrijk, vraagt dat een nieuwe handelszaak een Vlaamse (en geen Franse) naam zou krijgen. Het voorval deed me onmiddellijk denken aan de doorgedreven Italianisering, onder andere in Zuid-Tirol, onder Benito Mussolini.

Het voorval deed me onmiddellijk denken aan de doorgedreven Italianisering, onder andere in Zuid-Tirol, onder Benito Mussolini.

-Over immigranten in het Nederlandstalig onderwijs: op naar het Vlaamsche land. Inburgeren geblazen. Ook voor uw kinderen. Die gaan zo snel mogelijk naar een Vlaams klasje. Zo snel mogelijk kneden naar Vlaamse normen en vormen. Met wat geluk valt de andersheid ervan af te schrobben, zo lijkt het devies.
-Over het verplicht gebruik van het Nederlands in universitair onderwijs: hoe groot het probleem van het Vlaamse provincialisme is, kunnen we niet meten aan de hand van de verkiezingsuitslag. Maar dat de uitdaging om er wat aan te doen enorm is, staat buiten kijf.
-Over de splitsing van ontwikkelingssamenwerking: wie maalt er om solidariteit met het Zuiden, op een moment dat we de solidariteit met het zuiden van het land op willen doeken?
Niet alleen behoorlijk verzuurd dus. Maar ook een blik op Vlaanderen die niet bepaald vrij van vooroordelen is. De kans is groot dat de Vlaamse donor het belerende MO vingertje beantwoordt met een opgestoken middenvinger. Als men hem nog eens om een milde bijdrage voor het goede doel vraagt.
(terug naar inhoud artikel) - (naar inhoud NIEUWSBRIEF)

Auteur: Anneke Beulens, vrijwillig medewerkster Volk in Nood

Reageren op dit artikel kan via : .

(1)ALGEMENE BAROMETER DRAAGVLAK ONTWIKKELINGSSAMENWERKING/Ignace Pollet